Participeren met een plan
Sociaal ondernemen is een belangrijk onderdeel van de actuele trend richting duurzaamheid. Om echt het verschil te maken heb je wel een plan nodig.
Er is binnen de facilitaire sector een groeiende belangstelling voor sociaal ondernemen. Dat merken we bijvoorbeeld bij aanbestedingen en tenders, waarin steeds nadrukkelijker wordt gekeken naar een inclusieve werkvloer en de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Tegelijkertijd constateert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) na een evaluatie van de Participatiewet dat we er nog lang niet zijn. Ruim 400.000 bijstandsgerechtigden zouden met de komst van de Participatiewet sneller aan een baan worden geholpen. Maar de baankansen voor deze groep zijn de laatste jaren nauwelijks toegenomen, blijkt uit het SCP-onderzoek. Een derde van alle werkgevers heeft daadwerkelijk mensen uit de doelgroep in dienst en deze groep is sinds de invoering van de Participatiewet niet gegroeid.
Cynici zagen de komst van de Participatiewet als een bezuinigingsmaatregel om de sociale werkplaatsen te sluiten. Optimisten zagen juist mogelijkheden om de competenties van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te versterken - en hen op die manier volop te laten meedoen in onze samenleving.
Bij de uitvoering van de Participatiewet zijn veel taken belegd bij gemeenten. Zware dossiers zoals de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet, die in dezelfde periode op gemeenten afkwamen, hebben veel capaciteit en budget vereist. Daardoor hebben gemeenten onvoldoende aandacht kunnen schenken aan de thematiek van arbeidsparticipatie.
De vraag is dan of bedrijven een grotere bijdrage hadden kunnen leveren aan de doelstelling om in 2026 in totaal 125.000 banen te hebben gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een quotum is er niet: werkgevers worden nu financieel beloond voor elke persoon uit het doelgroepregister die (een jaar lang, voor minimaal 25,5 uur per week) aan het werk is.
Zijn de voorwaarden uit de banenafspraak te vrijblijvend? Volgens het SCP-onderzoek is 61% van de werkgevers bereid om iemand uit de doelgroep te plaatsen en onderneemt 59% ook inspanningen op dat terrein. Maar slechts 19% komt tot een concreet plan.
De afwezigheid van een actieplan is eigenlijk nogal verrassend. Als je een doelstelling wilt behalen dan heb je een plan nodig, dat weten we uit onder meer de sport. Niemand zal een marathon gaan uitlopen zonder eerst met een trainingsschema aan de slag te gaan.
Als Facilicom hebben we de afgelopen jaren niet stilgezeten. Als familiebedrijf met een sterke betrokkenheid bij inclusief ondernemen hebben we medewerkers van bijna honderd nationaliteiten in huis en doen we er veel aan om een goede afspiegeling te zijn van de diverse samenleving. Als facilitaire dienstverlener hebben we ook werk genoeg - voor veel verschillende mensen. We willen dat ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zich thuis voelen op onze werkvloer. Om onze inzet daarop te versnellen hebben we in 2018 de onafhankelijke sociale onderneming Buitengewoon gestart.
Met stages, werkervaringsplekken en begeleiding helpt Buitengewoon mensen die nu nog aan de zijlijn staan om de stap naar een echte baan te zetten. We versterken hun competenties en zorgen ervoor dat ze de ritme en structuur van een werkplek ervaren. Daarnaast plaatsen we kandidaten voor concrete functies. Dat doen we vanuit een gedrevenheid om mensen meer kansen te geven op een volwaardige plek in de samenleving - en om op die manier uiteindelijk een bijdrage te leveren aan een inclusieve maatschappij.
Met Buitengewoon hebben we een planmatige aanpak voor arbeidsparticipatie. We gaan aan de slag met ambitieuze doelen en we leren voortdurend van de ervaringen die we opdoen. Buitengewoon deelt deze expertise en ervaringen ook met andere organisaties, en adviseert publieke en private partijen over de succesvolle invulling van doelstellingen op het terrein van social return on investment (SROI). Zo merken we dat in veel gevallen net zozeer de nieuwe medewerker speciale aandacht, begeleiding en training nodig heeft als de omgeving op de werkvloer. Leidinggevenden en collega's moeten bijvoorbeeld doordenken wat iemand maximaal aankan en wat daarbij aan begeleiding nodig is.
Met Buitengewoon zijn we dus goed op stoom met een plan om de baankansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te vergroten. We slagen er ook steeds beter in om de doelgroep te bereiken. We zijn er nog niet. Maar met kleine stappen komen we zeker ver. Dan is buitengewoon straks misschien wel het nieuwe normaal.
Geert van de Laar, CEO Facilicom Group
