Een koel hoofd voor de energietransitie
Nederland breekt deze zomer diverse warmterecords. De tropische temperaturen zijn een goede stimulans om extra stappen te zetten in de energietransitie.
Er sneuvelen deze zomer historische warmterecords. Op 24 juli 2019 bereikte het kwik in Eindhoven de 39,3 ºC en op 25 juli was het 40,7 ºC in Gilze-Rijen.Tot nu toe was 23 augustus 1944 de warmste dag ooit gemeten. Toen werd het in het Gelderse Warnsveld 38,6 ºC.
De tropische temperaturen brengen allerlei ongemakken mee. Diverse bruggen en sluizen gaan niet goed open en dicht. De taxibanen op Schiphol worden natgehouden om te voorkomen dat het asfalt vervormt. De ANWB krijgt een recordaantal pechmeldingen binnen. Het RIVM heeft code oranje afgegeven.
Ook op de werkvloer levert de warme zomer nogal eens praktische problemen op. Met de FNV Hittestress Calculator bereken je hoe risicovol je werksituatie is op een warme dag. Maar je mag niet zomaar werk weigeren en een siësta kennen we in Nederland niet. Natuurlijk zijn er wel volop tips in omloop die helpen om het hoofd koel te houden. Begin als het even kan zo vroeg mogelijk met werken, adviseren diverse websites. Drink genoeg water. Pauzeer regelmatig. Blijf relaxt.
Het zijn vaak adviezen waar je eigenlijk het hele jaar door wel wat aan hebt. Wat mij betreft is de zomerse hitte vooral een aanleiding om eens goed na te denken over de energietransitie die we in Nederland doormaken. We zien naast de snikhete dagen ook steeds vaker lange perioden van droogte - en tegelijkertijd voorbeelden van extreme neerslag. Deze tekenen van klimaatverandering onderstrepen de noodzaak om vaart te maken met de energietransitie in de gebouwde omgeving.
De warmterecords zijn ook op een andere manier relevant voor het vraagstuk van de energietransitie. Als het huidige klimaat leidt tot meer zonuren met een hogere lichtintensiteit, dan hebben we meer profijt van zonnecollectoren (die via een zonneboiler warm water leveren) en van zonnepanelen (die duurzame stroom opwekken). De elektriciteit uit zonnepanelen kan bovendien ook worden gebruikt voor de aandrijving van een warmtepomp die het huis voorziet van duurzame verwarming en warm water. Een extra voordeel is dat woningen en andere gebouwen met een warmtepomp en warmte-koude-opslag ook comfortkoeling onder handbereik hebben. In combinatie met duurzame stroom uit zonnepanelen komt een aardgasvrije en klimaatneutrale warmte- en koudevoorziening dan dus echt heel dichtbij.
De energietransitie begint natuurlijk met betere isolatie, maar gaat ook over elektriciteit uit hernieuwbare bronnen en over aardgasloze alternatieven voor de verwarming van huizen en andere gebouwen. Vanuit dit perspectief heeft het zonnige weer een onverwacht positief effect: zonnecollectoren en zonnepanelen hebben dan meer rendement, en de panelen leveren ook nog eens groene stroom voor een duurzaam alternatief voor de airco.
Hier zien we een fenomeen dat zich ook bij andere duurzame ontwikkelingen voordoet. Neem vlees eten. Vroeger werden mensen vooral vegetariër vanuit de principiële overtuiging dat je geen dieren mag eten. Nu zijn er steeds meer flexitariërs, die vanwege milieu-overwegingen minder vaak vlees eten. We weten steeds meer over de milieu-impact van de vleesindustrie. Bijvoorbeeld dat er zo'n 1200 liter water nodig is voor de productie van één ons rundvlees. Dergelijke inzichten motiveren mensen om duurzame keuzen te maken.
Als we beseffen dat we met zonnepanelen klimaattechnisch goed bezig zijn en er ook nog eens thuis warmpjes - en in de zomer juist lekker koel - bijzitten dan is dat mogelijk een extra argument om stappen te zetten in de energietransitie die we op dit moment in Nederland met z'n allen doormaken.
De hitterecords zijn glasheldere signalen van klimaatverandering. Dat geeft ons een extra stimulans om vol in te zetten op de energietransitie. Het is een fijne bonus dat we daarbij ook nog eens huizen en kantoren realiseren die zelfs tijdens een hittegolf van historische proporties uiterst comfortabel zijn. Een koel hoofd kunnen we namelijk heel goed gebruiken om de huidige klimaatuitdagingen op te pakken.
Geert van de Laar, CEO Facilicom Group
