De trends voor 2020
Het begin van een nieuw jaar is traditiegetrouw de tijd voor lijstjes met voorspellingen, verwachtingen en trends. Ik zie voor 2020 drie uitdagende ontwikkelingen in de facilitaire dienstverlening.
Duurzaamheid, klantgerichtheid en technologie zijn in 2020 de drie belangrijkste thema's op de agenda's van facility managers. Dat blijkt uit onderzoek dat Twijnstra Gudde heeft uitgevoerd in opdracht van FMN, de Nederlandse beroepsvereniging voor het facilitaire domein. Kostenmanagement is in de recente peiling - de zesde keer dat het tweejaarlijkse onderzoek plaatsvindt - gedaald naar een zevende plek in de lijst van belangrijke thema's binnen het facility management.
Het is mooi om te zien dat binnen het vakgebied kennelijk het inzicht groeit dat facilitaire diensten weliswaar geld kosten maar vooral ook toegevoegde waarde hebben. We weten natuurlijk - uit actuele onderzoeken én de dagelijkse praktijk - dat gebouwen die goed worden gefaciliteerd bijdragen aan een inspirerende leef- en werkomgeving. Met de huidige war on talent maakt facilitaire dienstverlening voor werkgevers dan ook echt het verschil. Initiatieven zoals de Code Verantwoordelijk Marktgedrag, waar ik van begin af aan deel uitmaak van het bestuur, hebben er ook toe geleid dat facility managers bij tenders en aanbestedingen in toenemende mate op veel meer factoren letten dan alleen de prijs.
De thema's en trends die FMN signaleert, zijn dan ook herkenbaar en aansprekend. Ik wil er wel een aantal aan toevoegen. Allereerst zie ik in de facilitaire markt de trend om meer aandacht te richten op het creëren van waarde. Binnen de facilitaire dienstverlening focussen we steeds vaker op onze toegevoegde waarde voor de core business van opdrachtgevers. Door de werkplek fantastisch te faciliteren, zorgen we ervoor dat organisaties en mensen optimaal excelleren.
In bijvoorbeeld de zorgsector zien we al initiatieven om schoonmaakpersoneel een aantal taken van verpleegkundigen te laten overnemen. De pilots en proposities met job carving laten zien dat we zorgmedewerkers vijf tot tien procent van de taken rond het bed uit handen kunnen nemen. Dat betekent dat binnen een ziekenhuis in totaal tientallen fte's aan verplegend personeel vrijkomen. Met als resultaat: meer aandacht voor patiënten, minder werkdruk voor medewerkers en lagere personeelskosten.
Een ander goed voorbeeld van de toegevoegde waarde van facilitaire dienstverlening voor succesvolle organisaties zien we bij het UWV. De arbeidsproductiviteit op UWV-kantoren neemt volgens onderzoek van Wageningen University & Research met zo'n vier procent toe door optimale facilitaire diensten.
Lokaal ondernemen is een tweede trend die in 2020 wel eens een vlucht zou kunnen nemen. Bij grote, internationaal georiënteerde organisaties, zag je de nadruk op internationale tenders. Er lijkt zich nu een tegenbeweging af te tekenen, waarbij organisaties juist kiezen voor lokaal ondernemerschap.
De samenwerking met een partner uit de regio past bij het streven naar duurzaamheid. Vooral als het gaat om catering is de keuze voor lokale samenwerking eigenlijk heel logisch: de logistieke keten wordt er korter door, wat de kwaliteit en efficiency verhoogt. Ook gezien de landelijke cao's, die een sterke impact hebben op de arbeidskosten binnen de facilitaire dienstverlening, ligt een internationale uitbesteding niet altijd voor de hand. Daar komt bij dat lokale partijen doorgaans beter inspelen op de wensen en behoeften van de opdrachtgevers, omdat zij de cultuur goed kennen.
Als een derde opvallende trend binnen de facilities zie ik de toegenomen aandacht voor integrale oplossingen. In Nederland wordt het gros van de facilitaire diensten als single services geleverd. Maar er is steeds meer belangstelling voor integrale aanpak van bijvoorbeeld schoonmaak, beveiliging, catering, energiemanagement en technisch onderhoud en beheer. Een integrale dienstverlening levert kostentechnische voordelen op, maar is ook belangrijk voor softe factoren en waarden. Zo kan een opdrachtgever met een integrale facilitaire dienstverlener eenvoudiger een partner met het juiste DNA binnenhalen dan als je met allerlei verschillende partijen een culturele fit moet zien te vinden.
Het onderzoek van Twijnstra Gudde voor FMN is uitgevoerd onder ruim vijfhonderd facilitair professionals. Zo'n uitgebreide studie heb ik niet gemaakt om tot mijn lijstje van trends voor 2020 te komen. Maar ik hoop wel dat de trends herkenbaar zijn voor de branche - en de komende jaren verder tot wasdom komen. Vindt u dat ook, of bent u er het juist hartgrondig mee oneens? Ik hoor het graag.
Geert van de Laar, CEO Facilicom Group
